Çikolata kistleri (Endometrioma) Rahmin iç tabasına benzeyen endometrium denilen dokunun rahim dışı başka alanlarda büyümesi sonucu oluşan patolojik duruma endometriozis denir. Endometriozis tanısı laparoskopi ve histopatolojik inceleme ile konur. Tedavi seçenekleri hastanın durumuna göre değerlendirilir.
Çikolata kistleri (Endometrioma) tablosu yumurtalıkta gerçekleşir ise adına çikolata kisti (endometrioma) denir. Rahim iç tabakası olan endometrium, hormonal değişikliklerle dökülerek adet boyunca vajenden adet kanı ile atılır. Bazı durumlarda kahverengi atık materyal yanlış yerleştiği alanda kist içinde birikir. Bu kan ve atıkların oluşturduğu içerik çikolata kıvamında olduğu için de bu ismi almıştır. Diğer pelvik dokularda yerleştiğinde ileri derece yapışıklıklara yol açabilmektedir. Rahim arkasında, bağırsak üzerinde, nodüler lezyonlarda karşımıza çıkar. Bu muayene sırasında fark edilebileceği gibi, laparaskopi ile de teşhis edilebilir.
Çikolata Kisti ve Endometrioziste Şikayetler Neler Olabilir?
En sık ağrı ve infertilite şikâyeti ile gelir.
- Ağrı; kasık, bel ve sırtı içeren kronik karın ağrıları,
- Adette ağrı ve ilişkide ağrı,
- İdrarda yanma, kanlı idrar,
- Gaz, şişkinlik,
- İnfertilite denilen çocuk istemeye rağmen çocuk sahibi olamama.
Çikolata Kisti Sık Görülür mü?
Görülme sıklığı üreme çağındaki bayanlarda yüzde 5-10 civarındadır.
İnfertil grupta görülme sıklığı daha yüksektir yüzde 30-40’lara yükselen oranlardadır.
Anne ve kız kardeşte görüldüğünde riskin 5-6 kat arttığı rapor edilmektedir.
Çikolata Kisti Tanısı Nasıl Koyulur?
Ultrasonografi ile tanı konulmaktadır. Ultrasondaki görüntüsü tipik olmakla beraber kesin tanı patoloji yani kist alınarak incelenmesi ile doğrulanır. CA125 ya da tümör markeri olarak bilinen değerin endometriozis hastalığı ve endometriomada yükseldiği izlenmiştir. Ancak yükselme genellikle ılımlı düzeydedir. CA125 yüksekliği olmazsa olmaz bir kural değildir. Çoğu klinisyen bu değeri hastanın takibinde kullanmaktadır.
Çikolata Kisti Tedavisinde Ameliyat
Altın standart olarak tedavide kabul edilse de her zaman tekrarlama olasılığı göz ardı edilmemelidir. Özellikle kapalı cerrahi yani laparaskopi tercih edilmektedir. Ameliyat sırasında kistin çıkarılması, yapışıkların açılması ve endometriozis odaklarının yok edilmesi amaçlanırken over rezervinin korunması çok önemlidir. Yani cerrahi sırasında overler zarar görmemelidir.
Çikolata Kistinde Hormon Tedavisi ve Doğum Kontrol Hapları
Burada ana hedef yumurtlamayı baskılayan, kanamaları durduran hormon tedavileridir. Böylece kist veya endometriozis odakları baskılanıp özellikle ağrı şikâyeti gerileyecektir. Doğum kontrol hapları, danazol veya GNRH analogları kullanılarak baskılama tedavileri yapılmaktadır. Sadece çocuk istemi olan grupta bu tedavilerle oyalanmayıp hemen infertilite tedavisi yapılmalıdır. Genellikle ağrı şikâyeti veya çocuk istemi ile gelen hastalarımızda ultrasonla tanıyı koymaktayız.
Çikolata Kisti Kanser Yapar mı?
Bu kist iyi huyludur. Yumurtalık kanseri riski yapılan çalışmalarda, normal bir bayandaki oranı ile çikolata kisti olan hastadaki oranı aynı bulunmuştur. Yumurtalık kanser riskini artıran asıl nedenler genetik, ırk gibi nedenlerdir.
Çikolata Kisti Tedavisinde Ameliyat
Mutlaka tercih edilecek yöntem laparaskopi ile tecrübeli bir ekipçe yapılmalıdır. Yapılacak cerrahi işlemde overlerin rezervinin korunması son derece önemlidir.
Laparaskopik cerrahinin avantajları nelerdir?
- İyileşme süresi çok kısadır.
- Yara yeri izi oluşturmaz, küçük girişimsel alanlarda çalışıldığı için yara yeri komplikasyonları azalmış olur.
- Normal yaşama dönüş çok hızlıdır.
- Ağrı çok daha azdır.
- Hastanede kalma süresi azalır.
- Yapışıklık oluşma ihtimali minimale indirilmiş olur.
Çikolata Kisti ve Çocuk İstemi
Gerçekten de çocuk istemi ile başvuran hastaların rutin incelemelerinde tek şikâyeti bu iken çikolata kisti ile karşılaşılabilmektedir. Çocuk sahibi olabilmek için başvuranlarda çikolata kisti varlığı takip ve tedaviyi etkiler. Kistin tek veya iki taraflı olması dışında diğer etkileyen faktörler de hastanın yaşı, kistin boyutu, over rezervi olarak sayılabilmektedir.
