Rahim içi araçlar doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır. T şeklindeki bu araçlar rahim içine yerleştirilir ve gebelik bu şekilde önlenir. Rahim içi araçlar kendi içinde hormonlu ve hormonsuz olmak üzere ikiye ayrılır.
Rahim içi araçlar oldukça kısa sürede yerleştirilir. Bu yöntemin hastaya uygun olup olmadığı jinekolog tarafından değerlendirilir. Diğer doğum kontrol yöntemlerine göre koruyuculuğu daha uzun vadelidir. Hasta çocuk yapmayı düşündüğünde rahim içi araç hekim tarafından çıkarılır.
Bakırlı Rahim İçi Araçlar
Rahim İçi Araçlar:
- En sık kullanılan spirallerden biridir. 5-10 yıllık korumaya sahiptir. İstenilmediğinde, gebelik düşünüldüğünde ya da yan etki görüldüğünde kolaylıkla çıkarılabilen geri dönüşü kolay olan bir korunma yöntemidir.
- CopperT, NovaT ve MULTİLOAD isimleri ile anılan türleri vardır.
- Etki mekanizması rahim içerisinde oluşturduğu yabancı cisim reaksiyonu ile spermi etkisiz hale getirerek yumurtayı döllemesini önleyen bir reaksiyon oluşturur. Sperm yumurta birleşmesini önler ve salgılanan bakır iyonları ile spermi etkisiz hale getirirler.
- Rahim içini döllenmiş yumurtanın yerleşmesine engel olacak bir reaksiyon yapar, sperm yumurta birleşmesini önler.
AVANTAJLARI
Yüksek etkinlik geri dönüşü kolay, yaş bağımsız ileri yaşa ve hormon almak istemeyen grupta avantaj sağlar. Her gün ilaç alamayan unutanlara alternatiftir.
Kimlere Uygulanmalı
- Cinsel yolla bulaşan hastalık varlığı veya bu yönde yüksek risk grubu olanlara,
- Sebebi bilinmeyen anormal adet kanaması olanlara,
- Bakır alerjisi olanlara,
- Rahim şekli ve yapısı anormal ise örneğin rahim içi septum veya rahim içi miyom olan hastalara,
- Adetleri düzensiz ve bol kanamalı olanlarda, nedeni tespit edilmemiş kanamalarda,
- Nedeni bulunamamış kansızlıklarda (derin anemi),
- Rahim ve yumurtalıklarla ilgili enfeksiyon geçiren hastalarda rahim içi araç uygulanmamalıdır.
Rahim İçi Araçlar Ne Zaman Uygulanmalıdır?
Rahim içi araç uygulaması genellikle adetin son günleri yapılır. Bu uygulamadaki amaç gebe olmadığını garantiye almak içindir. Aslında bu garanti ise adetin herhangi bir döneminde de uygulanabilmektedir. Doğum ve düşükten hemen sonra uygulanabileceği gibi tercih ettiğimiz süre rahmin normal boyutuna inip fazla kanamaların bittiği 6. Haftadan sonradır. Kürtaj sorunsuz adetlerde uzanama ve sancılı adet olabileceği gibi adetin ilk günlerindeki yoğunluk özellikle bakırlı spirallerde sık rastlanacaktır.
Ara kanama genellikle olmaz, olursa da ilk 3 ay içerisinde izlenebilir. Akıntı miktarında artış ve kasıklarda özellikle adet döneminde artış bazı hastalarımızda rastlanmaktadır. Bir ay sonraki kontrole her şey yolunda ise yıllık takiplere gidilmesi yeterlidir.
Rahim İçi Araç Nasıl Kullanılır?
Jinekolojik masaya hazırlanan hastamıza önce vajinal ultrason ile bakıp takmaya engel durum var mı teyit edilir. Sonrasında vajinal spekulum takılıp rahim ağzı antiseptik solüsyonla temizlenir. Rahim ağzını sabitleyen aletle tutularak rahim içi araç yerleştirilir. İpi kesilerek işleme son verilir. Yerleşimi doğrulamak için ultrasonografi ile bakılır. Takılma sırasında genelde ağrı hissedilmeden birkaç dakika içinde takım gerçekleşir. Kasıklarda ağrı, bulantı hissi, tansiyon düşmesi gibi şikâyetler takılma sırasında çok nadiren izlenebilir, ancak bu tıbbi olarak sorun yaratmaz ve beş dakika gibi kısa sürede bu şikâyetler de ortadan kalkar.
Rahim İçi Araç Sonrası Dikkat Edilecek Şeyler
İpleri Görülmeyen Rahim İçi Araç Nasıl Çıkarılır?
Bu genellikle özellikli iki, üç tane aletimiz yardımıyla rahim içinden çekilir. Bu aletler genellikle ofisimizde bulunmaktadır. İpleri görülmeyen rahim içi araç nadiren çıkarılması için özel kameralı sistem olan histereskopik uygulamayı gerektirir.
Çıkarılması takılmasına göre çok daha basittir. Jinekolojik masada hastaya spekulum yerleştirildikten sonra, rahim ağzından görünen ipler bir aletimizle tutularak çekilince rahim içi araç hemen gelir.
Bu genellikle özellikli iki, üç tane aletimiz yardımıyla rahim içinden çekilir. Bu aletler genellikle ofisimizde bulunmaktadır. İpleri görülmeyen rahim içi araç nadiren çıkarılması için özel kameralı sistem olan histereskopik uygulamayı gerektirir.
Evet, ilk 5 gün içerisinde kullanılır ise %90 korunma sağlayacaktır.
Rahim İçi Araç ve Gebelik
Rahim içi araç ile gebelik oluşmuşsa öncelikli olan muayene sırasında spekulum takılarak ipleri rahim ağzından görülüyorsa çekilerek çıkarılmalıdır. Görülmeyende ise gebelik takibinde sorun yaratmaz. Sadece bir miktar enfeksiyon ve düşük riskinde artış belirtilse de genellikle sorun ile karşılaşılmamaktadır.
Rahim içi araç ile gebelikte kese izlenemedi ise dış gebelik riskinin normalden daha çok izlendiği unutulmamalıdır. Özellikle “spiral bebeğe battı, spiral bebeğe yapışmış.” gibi efsaneler kesinlikle yanlıştır ve tıbbi olarak kabul edilmemiştir. Plasenta arkasında kalıp bebekle alakası olmadan plasenta yani bebeğin eşi ile çıkar.
- Kolay uygulanıp geri dönüşü de kolaydır.
- Yan etkileri az ve kalıcı değildir.
- İlaçlarla etkileşime girmez.
- Doğum ve kürtaj sonrası uygulanabilir.
- Emzirmeye hiçbir yan etkisi yoktur.
- Adet kanamasının miktarını ve süresini uzatabilir.
- Kasıklarda ağrı özellikle adet döneminde yapabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz.
- Yerinden kaydığında gebelik riski oluşturur.
